เมื่อเราต้องทิ้งเครื่องมือทำมาหากิน
ในบทนำของหนังสือ Think Again ของ Adam Grant ได้เล่าเรื่องของการเข้าไปดับไฟป่าของเจ้าหน้าที่ดับเพลิงในประเทศสหรัฐอเมริกา สองเหตุการณ์ ที่มีเจ้าหน้าที่ดับเพลงเสียชีวิตหลายท่าน
โดยจุดสำคัญอยู่ตรงที่เมื่อไฟเริ่มลามเข้าใกล้เจ้าหน้าที่แล้ว เหล่าเจ้าหน้าที่เหล่านั้น จำเป็นต้องวิ่งหนีขึ้นไปที่จุดที่ปลอดภัย ซึ่งห่างออกไประยะหนึ่ง และอาจจะมีเนินเกี่ยวข้องด้วย
เรื่องที่น่าเสียใจคือ เจ้าหน้าที่เกินครึ่ง เสียชีวิตจากการหนีไม่ทัน
จากการเข้าพื้นที่ของเจ้าหน้าที่ในภายหลังจากเกิดเหตุการณ์แล้ว ก็พบว่า หลายท่านวิ่งหนีทั้งๆ ที่แบกอุปกรณ์กู้ภัย ที่หนักกว่า 10–20 กิโลกรัม อยู่
ซึ่งมีการคิดวิเคราะห์กันว่า ถ้าเจ้าหน้าที่เหล่านั้นทิ้งอุปกรณ์พวกนั้น ออกไป จะสามารถวิ่งได้เร็วขึ้น 15–20% เลยทีเดียว
หลายคนคงสงสัยว่าทำไมเจ้าหน้าที่ถึงไม่ได้ทิ้งอุปกรณ์แล้ววิ่งหนีไป ซึ่งในมุมมองของคนที่อ่านหนังสืออยู่ที่บ้าน ก็สามารถคิดได้อย่างไม่อยาก
และนั่นคือความแตกต่างระหว่าง คนที่อยู่หน้างานกับคนที่ไม่ได้อยู่หน้างาน
ประเด็นแรกสุดคือ การที่สถานการณ์หน้างานนั้นคือสถานการณ์ฉุกเฉิน ทำให้คนเราใช้การตอบสนองเฉียบพลันในการเอาตัวรอด ไม่ได้มีจังหวะเวลาได้หยุดคิดมากนัก
เจ้าหน้าที่ที่คุ้นชินกับการมีอุปกรณ์ดับเพลิงติดตัว บางครั้งอาจจะไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำว่าเราถืออุปกรณ์พวกนี้อยู่ แล้ววิ่งพร้อมกับมันด้วยความเคยชิน
อีกประเด็นคือเรื่องของเกียรติภูมิ จิตวิญญาณและศักดิ์ศรี เจ้าหน้าที่บางท่านมีมุมมองในการทิ้งอุปกรณ์ คือการละทิ้งในหน้าที่ และเกียรติภูมิในงานของเขา เป็นความล้มเหลวในชีวิต
ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าเศร้า เพราะเครื่องมือเหล่านี้เดิมเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เขารอดชีวิตแต่ กลับมีส่วนให้เขาเหล่านั้นต้องจบชีวิตลง
ผู้ที่รอดชีวิต แม้ว่าจะมีคนที่มีความฟิตเพียงพอ ที่จะแบกของเหล่านั้นมาถึงจุดที่ปลอดภัยได้ แต่ก็ไม่ได้เยอะ ขณะที่คนที่ทิ้งอุปกรณ์ก็มีโอกาสรอดชีวิตมากกว่า รวมถึงมีคนที่มีวิธีคิดที่เฉียบคมที่ทำให้เขารอดชีวิตโดยไม่ต้องวิ่งหนีแบบคนอื่น
บทสรุปสุดท้ายคือ แม้ในสถานการณ์ฉุกเฉิน การฉุกคิดในเรื่องที่เคยทำมา ก็เป็นจุดสำคัญในการนำไปสู่ผลลัพธ์ใหม่ ซึ่งการคิดทบทวนจะเป็นสิ่งที่ช่วยหยุดการฉุดรั้งนิสัยบางอย่างของเรา และนำไปสู่ผลที่ดีได้
เป็นบนเปิดของหนังสือ ที่ช่วยให้กระตุกความคิดของเราตามชื่อหนังสือ Think Again ได้น่าสนใจเลยทีเดียว