ลูกล้อของ BRT
ถ้าใครเคยใช้บริการของ BRT เราจะพบกับรถบัสสีเขียวเหลือง ที่บริเวณล้อจะมี ลูกล้อที่ออกมาด้านข้าง ทีนี้คำถามคือ มันมีประโยชน์อะไร เพราะ เราก็เห็นว่า รถยนต์ที่แอบๆ วิ่งเข้าไปในเลน BRT มันก็วิ่งของมันได้ หรือจริงๆ มันไม่ต้องมีก็ได้นะ
Guided Bus
รถแบบ BRT มีชื่อเรียกประเภทโดยทั่วไปว่า Guided Bus หรือถ้าเป็นภาษาไทยคงประมาณ รถบัสที่มีระบบช่วยรักษาเส้นทาง ซึ่งในโลกนี้ก็มีเทคนิคการช่วยรักษาเส้นทางวิ่งอยู่หลายแบบ เช่น
1. แบบลูกล้อ เขาเรียกกว่า Kerb Guidance(US = Curb) ซึ่งคำว่า Kerb มันก็คือขอบถนน หรือเรียกว่า ใช้ขอบถนนที่ยกขึ้นมา ช่วยในการรักษาเส้นทาง โดยจะมีลูกล้อที่แตะกับขอบถนนเป็นตัวช่วยคุมทิศทางของรถ
2. แบบแม่เหล็ก ใช้แม่เหล็กอยู่ใต้ถนน ควบคุมทิศทาง และอาจจะสามารถควบคุมความเร็วได้ด้วย เช่น Emeral Express , ในเมือง Eugene รัฐ Oregon ที่สหรัฐอเมริกา
3. แบบ optical ใช้ระบบ image process ในการจับเส้นนำทางบนเลน ตัวอย่างเช่น Transport Est-Ouest Rouennais (TEOR) ในฝรั่งเศส
คำถามคือ ถ้า guided bus วิ่งบนถนนได้ปกติทำไมต้อง Guided ?
ใช่ครับ ถ้าถนนมันปกติ มันก็ไม่ต้องใช้อะไรช่วย ให้คนขับรถโซโล่ไปก็พอแล้ว แต่มันต้องมีอะไรพิเศษและวัตถุประสงค์พิเศษ ที่จำเป็นต้องใช้ ตัวช่วยขึ้นมา
Guided Lane แคบ
ถ้าเรามองในภาพมุมสูงๆ หน่อย เราจะเห็นว่า ในหลายประเทศ Guided Lane มันแนบกับรถไปเลยมี Gap ค่อนข้างน้อย
ดังนั้น เมื่อพื้นที่มันแคบ มีความเสี่ยงที่จะชนขอบถนน ถ้าไม่มีตัวช่วย รถจะทำความเร็วไม่ได้
ตัว Guided ต่างๆ จึงทำหน้าที่ช่วยให้รถสามารถวิ่งได้เร็วขึ้น โดยไม่กังวลว่าจะชนขอบถนนนั่นเอง
โดยในระบบที่เป็นแม่เหล็กหรือ optical ก็จะช่วยให้อยู่ในเส้นที่ควรจะเป็นอยู่แล้ว ขณะที่ลูกล้อ เวลาเจอขอบจะทำให้เกิดแรงช่วยปรับเปลี่ยนทิศทางรถ
ซึ่งด้วยการที่มี Guided จึงทำให้สามารถสร้างเลนที่แคบลงกว่าปกติได้ โดยที่ยังสามารถทำความเร็วได้ พอๆ กับเลนปกติ (บางที่สามารถทำความเร็วได้ถึง 80–100 กม ต่อชั่วโมง)
กับดับรถ
และด้วยความแคบนี้เอง อาจจะทำให้รถธรรมดาที่เข้าไป สร้างความเสียหายกับเส้นทางทำให้การเดินรถมีปัญหาได้
ดังนั้นในหลายที่จะมี สิ่งที่เรียกว่า Car Trap มาติดใน BRT ด้วย
ประโยชน์ที่สำคัญของเลนแคบๆ
ถึงตรงนี้การใช้เลนแคบๆ หลายคนอาจจะนึกว่า เพื่อกันไม่ให้รถคันอื่นๆ ไปใช้งานเลนรถบัส แต่จริงๆ มันมีอีกเรื่องที่เลนแคบๆ สร้างประโยชน์อีก และสำคัญมาก
ซึ่งถ้า เห็นรูปด้านบนน่าจะพอเข้าใจได้
นั่นคือ เลนแคบๆ ทำให้ระยะระหว่างชานชาลากับรถชิดกันมาก
บางที่ สามารถทำให้ชิดกันจนคนที่ใช้รถเข็นเข้าไปในรถได้โดยไม่ต้องทำอะไรเพิ่มเติมพิเศษ
ลดอุบัติเหตุในการที่คนสะดุดบริเวณช่องว่างระหว่าง รถกับชานชาลาได้
เพราะนี่คือ Mass Transit มีไว้เพื่อให้กับคนทุกคน ร่วมกันใช้งานนั่นเอง